piątek, 19 stycznia 2018

Lider w grupie

Znalezione obrazy dla zapytania Lider w grupie

Lider w grupie to jedna z ról grupowych podejmowanych przez osobę cieszącą się akceptacją reszty zespołu albo wykazującą konkretne umiejętności i kompetencje niezbędne do realizacji powierzonych zadań. 

Potocznie, pojęcia „lidera” i „przywódcy” są traktowane synonimicznie, ale nie oznaczają tego samego. Przywódca to funkcja wynikająca ze struktury władzy, natomiast lider zawdzięcza swoją pozycję strukturze prestiżu. Lidera można określić jako gwiazdę socjometryczną – osobę najbardziej lubianą, której się ufa, wierzy, z którą chce się identyfikować. Czym różni się lider grupy od przywódcy albo zarządcy? Jak kierować ludźmi w sposób najbardziej optymalny?

1. Role grupowe

W strukturze organizacyjnej, np. firmie czy klasie szkolnej, ludzie mogą podejmować różne role społeczne. Wyróżnia się następujące role grupowe:

Role zadaniowe – istotne ze względu na realizację powierzonego zadania:
*pomysłodawca – proponuje nowe rozwiązania problemu, podsuwa pomysły dotyczące sposobu realizacji zadania;
*modyfikator – pomaga twórczo kontynuować pracę, rozszerza podjęte inicjatywy;
*ekspert – wie więcej niż inni, udziela odpowiedzi na różne pytania członków grupy;
*krytyk – podsumowuje efekty pracy innych członków zespołu, ocenia osiągnięcia i metody pracy, weryfikuje jakość wykonanych zadań;
*nawigator – zwraca uwagę na czas lub stopień zaawansowania działań;
*koordynator – rozdziela zadania, pilnuje, by praca przebiegała sprawnie;

 Role emocjonalne– ważne dla współżycia i rozwoju grupy:
*motywator – dobry duch grupy, pobudza i stymuluje do działania, zachęca, wyraża uznanie;
*strażnik zasad – pilnuje reguł współdziałania, porozumiewania się i pracy w grupie;
*pocieszyciel – daje wsparcie osobom, które tego potrzebują, jest ciepły, serdeczny, cieszy się zaufaniem i sympatią;
*harmonizator – namawia do współpracy, dąży do kompromisów, stara się rozwiązywać konflikty, zażegnywać spory;

Role blokujące rozwój grupy– utrudniają współżycie w zespole i sprawną realizację celów:
*podpieracz ścian – nie włącza się w pracę grupy, pozostaje na uboczu albo wycofuje się ze wspólnych zadań;
*dominator – stara się nie dopuszczać innych do głosu, próbuje przejąć czołową pozycję w grupie, narzuca swoje zdanie, nie liczy się z innymi;
*indywidualista – nie przestrzega przyjętych reguł pracy;
*kontestator – przeciwstawia się inicjatywom większości, podważa zasadność przyjętych rozwiązań, niepotrzebnie wstrzymuje pracę.

Oczywiście powyższa klasyfikacja jest tylko pewną propozycją, bowiem relacje międzyludzkie i stosunki społeczne są zbyt zawiłe i skomplikowane, by wyglądać w taki uproszczony sposób. Ponadto niektóre role zazębiają się ze sobą, nie mają charakteru rozłącznego, np. ktoś może być zarówno pomysłodawcą, jak i ekspertem.

2. Lider a kierownik

Przeciętny człowiek zwykle utożsamia rolę lidera zespołu z przywódcą albo kierownikiem. W praktyce jednak istnieją pewne znaczące różnice między tymi stanowiskami. W najprostszy sposób można stwierdzić, że lider to funkcja o charakterze nieformalnym, natomiast kierownik to pozycja o charakterze formalnym, wynikająca ze struktury władzy. Lider wyłania się wówczas, kiedy grupa potrzebuje jego umiejętności, jakimi dysponuje, w celu najbardziej optymalnej realizacji zadań. Czasami w zespole może pojawić się kilku liderów, którzy prezentują unikalne kompetencje niezbędne do wykonania wyznaczonych celów. Lidera traktuje się jako eksperta, znawcę w danej dziedzinie, dlatego reszta chętnie poddaje się jego sugestiom, wierząc w szybki i szczęśliwy finał współpracy.

Funkcje i pozycja lidera ulegają zmianie wraz z dynamiką grupy i fazą realizacji zadań. Liderem może zostać każdy, kto potrafi zapewnić grupie poczucie bezpieczeństwa i dysponuje konkretnymi umiejętnościami, będącymi bazą dla poszukiwania najlepszych rozwiązań. Czym jeszcze różni się przywódca od lidera? Przywódca to człowiek potrafiący werbalizować wizje, wpływać na innych w celu realizowania postulatów, motywować, inspirować do pracy grupowej, zachęcać do współpracy, budować więzi między członkami zespołu i być przykładem dla innych. Przywódca nadaje kierunek aktywności i angażuje innych do zmierzania do wyznaczonego celu. Kierownik natomiast zarządza, a więc traktuje ludzi jako „narzędzia” do realizacji powierzonych zadań. Zarządzanie wiąże się z ustalaniem porządku, kontrolą, budżetowaniem i zwiększaniem efektywności zespołu pracowniczego.

3. Jak efektywnie kierować zespołem?


Jak zostać skutecznym formalnym szefem zespołu i nieformalnym liderem? Jak rozwinąć kompetencje managerskie i zdolność przewodzenia innym? Jaki styl kierowania wybrać? Pomocą może być znajomość dynamiki procesu grupowego i mechanizmów psychologicznych rządzących zespołem.

FORMOWANIE – powołanie grupy osób do realizacji danego projektu brak wiedzy członków zespołu co do zakresu działań, podziału pracy i odpowiedzialności; pojawia się opór, lęk, brak zaufania i wątpliwości, gdyż członkowie grupy się nie znają pod względem kompetencji ani cech osobistych; „testowanie” kierownika; cele indywidualne pracowników nie idą w parze z celami organizacyjnymi konkretna prezentacja celów, zadań i zasad oceny efektywności pracy; podział obowiązków pracowniczych; dbałość o integrację grupy i dobrą atmosferę; odpowiedzi na pytania i wątpliwości członków grupy przez kierownika

DOCIERANIE – wspólna realizacja powierzonych zadań, nasilenie napięć w zespole obecność jawnych i ukrytych konfliktów; weryfikacja celów firmowych przez zespół; rozwój wzajemnych relacji między członkami grupy; demotywacja zespołu; rywalizacja między pracownikami pomoc w rozwiązywaniu konfliktów; promowanie współpracy; unikanie dyrektywności, presji i przymusu; łagodzenie sporów; mobilizacja zespołu; unikanie intryg; angażowanie grupy w proces podejmowania decyzji

NORMOWANIE – ustalenie norm grupowych, respektowanie zasad ustalenie reguł działania i stosowanych procedur; krystalizacja wspólnej wizji celu; uczenie się współpracy; poznanie się w zakresie kompetencji i od „tej ludzkiej strony” delegacja większej ilości zadań, obowiązków i odpowiedzialności; monitorowanie efektów pracy; przeciwdziałanie myśleniu grupowemu; wspieranie kreatywności i mobilizacja grupy

WSPÓŁDZIAŁANIE – zdolność zespołu do efektywnej współpracy identyfikacja grupy z misją firmy; wysoki poziom wzajemnego zaufania; szczera komunikacja; konstruktywne wnioski; satysfakcja ze współpracy podział władzy i odpowiedzialności; wspieranie zespołu; udzielanie informacji zwrotnych; przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu i rutynie

4. Kto może zostać liderem w grupie?


Identyfikacja ról grupowych i demaskacja nieformalnych związków między pracownikami to klucz do efektywnego zarządzania i przewodzenia. Jakie cechy charakteryzują osobę cieszącą się pozycją lidera w zespole?
*Lider często mówi w imieniu całej grupy.
*Członkowie zespołu często zwracają się do takiej osoby w sytuacjach trudnych.
*Lider pełni funkcję reprezentanta w negocjacjach z pracodawcą lub kierownikiem.
*Inni członkowie zespołu zabiegają o sympatię i aprobatę lidera.
*Lider wpływa na poziom zaangażowania grupy – motywuje albo demobilizuje.
*Do lidera często należy ostatnie słowo w danej kwestii.
*Słowa lidera są często powtarzane, inni współpracownicy powołują się na jego argumenty, cytują albo naśladują styl wypowiedzi.
Mowa ciała reszty zespołu wyraża aprobatę dla lidera, np. podtrzymywanie kontaktu wzrokowego.
Pracownicy grupy uważnie słuchają rad lidera, uznają jego autorytet, darzą szacunkiem i konsultują swoje decyzje z opinią lidera.

Nie ma jednej recepty i metody na to, jak zostać liderem. Warto jednak wspierać wysiłki innych, zachęcać do pracy, chwalić, nagradzać, uważnie słuchać, świecić własnym przykładem, ukierunkowywać, dbać o rozwój merytoryczny kadry oraz wyznaczać jasne i możliwe do realizacji cele grupowe.